Winkelwagen
Terug
Diëtist PS. food & lifestyle
29 september 2016

Hart- en vaatziekten, hoe voorkom je ze?

Wat zijn hart- en vaatziekten eigenlijk? Wat doet roken met onze gezondheid en wat is nou eigenlijk ongezonde voeding? Tips om ze te voorkomen.

29 September is het de dag van het hart! Deze dag is georganiseerd door de World Heart Federation en staat ook wel bekend als, Wereld Hartdag. Deze dag is in het leven geroepen om meer bekendheid en bewustwording te creëren omtrent hart- en vaatziekten. Want wist je dat er wereldwijd jaarlijks ruim 17 miljoen mensen overlijden aan een hart- of vaatziekten? Het is wereldwijd doodsoorzaak nummer 1! Wist je ook dat 80% hiervan wordt veroorzaakt door de grootste risicofactoren, roken en ongezonde voeding?

Ik schrik enorm van dit soort cijfers! Maar wat zijn hart- en vaatziekten eigenlijk? Wat doet roken met onze gezondheid en wat is nou eigenlijk ongezonde voeding? Laten we beginnen met de eerste.

Hart- en vaatziekten

Hart- en vaatziekten is een verzamelnaam van enorm veel aandoeningen die allemaal met ons hart en/of vatenstelsel te maken hebben. Overal in ons lichaam kan dit voorkomen. Je hebt bijvoorbeeld vast weleens van etalagebenen gehoord?

Vaak begint het met het vernauwen van de vaten door afzettingen tegen de vaatwanden. Dit wordt ook wel atherosclerose genoemd en kan al op jonge leeftijd ontstaan en vervolgens jaren duren voordat er daadwerkelijk problemen ontstaan. De bloedvaten verliezen langzaamaan hun elasticiteit waardoor de bloeddoorstroming wordt belemmerd. Hierdoor komt er te weinig zuurstof bij de spieren en organen.

Aandoeningen die door beschadigingen of afwijkingen in de aders worden veroorzaakt worden ook wel coronaire hartziekten genoemd. Maar bekendere termen zijn een hartinfarct en angina pectoris. De letterlijke vertaling van angina pectoris is ook wel “pijn op de borst”, maar dit verschijnsel zie je ook vaak bij een hartinfarct. Er is wel een verschil. Bij een hartinfarct wordt een kransslagader plotseling afgesloten door een vernauwing of een bloedprop. Vaak gaat dit dus gepaard met pijn op de borst, die lang aanhoudt. Bij angina pectoris is er een tijdelijk tekort van bloedtoevoer door een vernauwing in de kransslagader. Hierdoor krijgt een deel van het hart te weinig zuurstof. Meestal ontstaat dit tekort aan zuurstof bij inspanning en is vaak maar van korte duur.

Ook in ons hoofd kunnen vernauwingen ontstaan. Deze vallen echter onder de term beroerte. Hier zijn ook weer verschillen in. Zo is er een TIA, herseninfarct en hersenbloeding. De verschijnselen zijn gelijk, maar de oorzaken en gevolgen niet. Bij een TIA is er sprake van een kortdurende afsluiting van een bloedvat. Hierdoor ontstaan uitvalsverschijnselen in het lichaam, maar deze zijn maar van korte duur. Bij een herseninfarct duurt deze afsluiting een stuk langer en kan ook meer schade tot gevolg hebben. Bij een hersenbloeding is er sprake van een scheurtje in een bloedvat, waardoor er bloed in het hersenweefsel stroomt. Het bloed hoopt zich op en duwt het omliggende hersenweefsel weg, waardoor er beschadiging ontstaat.

Maar niet alleen vaatvernauwingen spelen een rol bij hart- en vaatziekten. Het goed functioneren van ons hart is ook erg belangrijk. Want bijvoorbeeld bij hartfalen gaat het mis met de pompfunctie en bij hartritmestoornissen trekt het hart zich niet in het juiste tempo samen.

Nu we een klein kijkje hebben genomen in wat hart- en vaatziekten zijn is het tijd om te kijken naar de risicofactoren.

Risicofactoren

Natuurlijk hebben we niet alles in de hand van onze gezondheid en is er ook een deel erfelijk bepaald. Maar er zijn een aantal risicofactoren bij hart- en vaatziekten waar we wel degelijk invloed op kunnen hebben. De grootste oorzaken zijn roken en ongezonde voeding. Hiermee samenhangend zijn een te hoog cholesterol, hoge bloeddruk, overgewicht, diabetes (beter bekend als suikerziekte) en stress.

Roken

Zelf ben ik een niet-roker, ik heb zelfs nog nooit een sigaret gerookt. Natuurlijk besef ik me dat ik hiermee enorm in de minderheid ben. Maar ik ben echt niet de eerste die je vertelt dat roken niet zo’n gezonde keuze is. Want niet alleen het risico op hart- en vaatziekten vergroot enorm, ook het risico op bijvoorbeeld diverse longziekten en kanker. Wat de rol van roken precies is voor hart en vaten is duidelijk af te lezen in de afbeelding. Nicotine verhoogt onze hartslag en de bloeddruk. Koolmonoxide verdringt zuurstof in het bloed en tabaksdeeltjes beschadigen de vaatwand en laat bloed sneller stollen.

Ik denk ook dat iedere roker weleens gedacht heeft aan stoppen. Zeker rondom de jaarwisseling en als de goede voornemens weer een rol gaan spelen. Maar de maand oktober wordt ook wel Stoptober genoemd. En dit is dichterbij dan de jaarwisseling! De maand oktober staat namelijk in het teken van stoppen met roken. Want stoppen met een gewoonte is erg lastig, maar als je er niet alleen voor staat maakt dat het een stukje draaglijker! Wist je dat je na 20 minuten al gezondheidseffecten hebt?Het Trimbos instituut deed hier onderzoek naar en heeft een rijtje gemaakt van alle gezondheidseffecten van stoppen met roken!

  • Na 20 minuten: De bloeddruk en hartslag daalt.
  • Na 24 uur: Je longen beginnen aan de grote schoonmaak. Je hoest waarschijnlijk slijm op. Alle koolmonoxide is al uit je lichaam
  • Na 48 uur: Alle nicotine is uit je lichaam. Je ruikt en proeft al wat beter.
  • Na 72 uur: Je hebt meer energie. Ademen gaat makkelijker.
  • Na 2-12 weken: De longfunctie en bloedsomloop is verbeterd.
  • Na 1 maand: Je conditie is beter geworden en je beweegt gemakkelijker. Als je een rokershoestje had verdwijnt dit.
  • Na 1 jaar: Je risico op hart- en vaatziekten is inmiddels gehalveerd. Je risico op allerlei andere ziekten neemt de komende jaren steeds verder af.
  • Na 5-15 jaar: Het risico op een beroerte is gelijk aan dat van een niet-roker.
  • Na 10 jaar: Het verhoogde risico op longkanker is gehalveerd en het risico op andere kankersoorten verminderd.
  • Na 15 jaar: Het risico op hart- en vaatziekten is gelijk aan dat van een niet-roker.

Ongezonde voeding

Als diëtist ben ik natuurlijk altijd bezig met voeding. Geloof me, ook echt niet altijd even gezond. Want de mensen die mij een beetje kennen, weten dat ik enorm kan genieten van ongezonde dingen. Ik denk ook dat dit prima is, het gaat om de balans. Een keer snacken is geen probleem, zolang je normale ritme maar bestaat uit gezonde voedingskeuzes. Wat vooral belangrijk is, is je bewust zijn van welke voedingsmiddelen goed en slecht voor je zijn.

Vroeger werd het consumeren van dierlijke vetten, zoals kaas, in verband gebracht met hart- en vaatziekten. Nu blijkt dat deze onderzoeken vroeger zijn "gesponsord" door de suikerindustrie. Uit nieuw onderzoek in opdracht van de World Health Organization (WHO) blijkt echter dat inname van dierlijke vetten geen oorzakelijk verband heeft met sterftecijfers, hart- en vaatziekten en diabetes type 2. Het tegendeel blijkt zelfs waar: inname van verzadigd vet uit zuivel blijkt juist een significante verlaging van het risico op diabetes type 2 te hebben. Als je gezond wil eten dan kun je het beste de hoeveelheid koolhydraten in je voeding sterk verminderen. Eet veel minder brood, pasta en rijst en beperk suiker en producten met suiker tot hoge uitzondering. Hierdoor worden je hart en je bloedvaten veel minder belast. Ook eiwitrijke voeding vermindert het risico op hart-en vaatziekten. Het positieve gezondheidseffect van een eiwitrijk voedingspatroon op de bloeddruk en bloedvaten is zelfs zo groot, dat het vergelijkbaar is met levensstijl risicofactoren zoals meer lichaamsbeweging, stoppen met roken en minder alcohol drinken.

Bewegen

Lief zijn voor je hart zit niet alleen in niet roken en je voeding. Zo kan bewegen ook zeker een handje helpen! Bewegen houdt je hart en bloedvaten in conditie. Je slaapt ook beter en kunt beter omgaan met stress. Als je regelmatig beweegt verbetert je conditie, je voelt je energieker en fitter. Op lange termijn helpt bewegen om hart- en vaatziekten te voorkomen en het houdt je botten, spieren en gewrichten soepel. Reden genoeg om te starten met bewegen denk ik? De World Heart Federation adviseert je in ieder geval om gedurende de aankomende 8 weken voor 150 minuten per week te gaan bewegen.

Als je je levensstijl verbetert, dan verbeteren vaak vanzelf een heleboel dingen mee. Zeker als je gewicht ook wat afneemt. Daarmee verbeteren namelijk je cholesterolwaarden het risico op diabetes, en ook je bloeddruk wordt verlaagd. Dit betekent dat je hart minder hard hoeft te werken om je bloed door je lichaam te pompen. Om je levensstijl gezonder te krijgen, schreef ik eerder al deze column.

Bron:

Lees ervaringsverhalen
Linda en Miranda, 35 jaar uit Nijkerk "We kijken weer trots in de spiegel*"

Steeds vaker keek ik in de spiegel en dacht ik: ‘Vandaag ga ik beginnen’. Maar het begin maken lukte me niet. ‘Ach.. dat ene koekje maakt nu ook niet meer uit’ dacht ik dan.

Lees meer * Dit resultaat is persoonsgebonden, meer informatie in de disclaimer
Mandy Bijl, 47 jaar uit Woerden "Ik ben super blij dat ik gestart ben met het programma!*"

Het is voor mij nu veel gemakkelijker om op gewicht te blijven. Ik weet nu precies wat ik wel en niet moet doen. En als het toch een keer wat minder gaat, dan is mijn coach maar een berichtje of telefoontje van mij verwijderd.

Lees meer * Dit resultaat is persoonsgebonden, meer informatie in de disclaimer
div> div> div>
Terug naar overzicht